Дәүләт Советының яңалыклары

Вакыйга турында фото

Депутатлар яраклылык вакыты чыккан азык-төлекне әрәм итүгә каршы

“Кибет киштәләре ризыктан сыгылып тора. Икмәккә дә мөнәсәбәтебез икенче хәзер. Сугыш кичкән кешеләр аның кадерен белә. Ленинград блокадасы чорында көненә 125 гр икмәк бирелгән. Бүген азык-төлек күп, кадере юк. Дөньяда ел саен 1 млрд 300 млн тонна азык-төлек әрәм ителә, чүпкә атыла. Төньяк Америка, Европа илләрендә яшәүчеләр ел саен 200-250 кило азыкны чүпкә ташлый. Ә Россиядә, азык-төлек кәрҗиненең бәясе шактый югары йөрсә дә, 20 % ризык ташлана”, – диде комитет җитәкчесе Таһир Һадиев.

Бу җәһәттән утырышта яраклылык вакыты чыккан азык-төлекне утильләштерү мәсьәләсе буенча чыгышлар һәм фикерләр тыңланды.

Төп доклад белән Бөтенроссия табигатьне саклау иҗтимагый оешмасы бүлегенең Татарстан буенча эксперт-консультанты Владимир Пеньковцев чыгыш ясады.

“Бу мәсьәлә дөньякүләм әһәмияткә ия. Әмма әле беркайда да аның ахыргы чишелешен тапкан кеше юк. Кибет киштәсеннән акт нигезендә алынган азык-төлек кибетнең хуҗалык бүләмләрендә ята һәм шуннан соң йә чүпкә ташлана, йә күмелә. Дөрес, яраклылык вакыты чыккан продукт кеше өчен азык булудан туктый, әмма анда аксым һәм витаминнар сакланып кала. Аерым очракларда аны икенчел эшкәртәләр, Әмма бу - аерым очрак. Нигездә, кибет киштәләреннән алынган ризык күмелә. Нәтиҗәдә, шәһәр чүплекләрендә микроорганизм, паразит личинкалары үсеше өчен субстрат формалаша", – диде эксперт.

Владимир Пеньковцев үзенең тәкъдимнәрен дә җиткерде.

“Кабат кулланып була торган ризыкларны нишләтергә соң? Алга киткән илләрдә махсус азык-төлек банклары, төрле программалар турында да ишеткәнем бар. Ризык, срогы чыккан көннән үк, үзенең файдалы үзлекләрен югалтмый бит әле. Ул әле ризык булып санала. Аны йә йортсызларга, йә хайваннарга, йә төрле оешмаларга бирергә була. Бездә әлегә мондый тәҗрибә каралмый", - диде консультант.

Фикер алышучылар әйтүенә караганда, Татарстанда елына 300 мең тонна азык-төлек чүпкә чыгарыла.

Утырышта “Ашан” һәм “Зельгрос” кебек эре сәүдә компанияләре директорлары да катнашты.

Әйтик, “Ашан”да, сезонына карап, атнасына 10-100 мең сумлык товар чүпкә атыла. “Зельгрос”та яраклылык вакыты чыгып, чүпкә ташланган азык-төлекнең суммасы елына 8-7 миллионга җитә. Бу – атнасына 250-300 кило азык дигән сүз.

Сәүдә челтәрләре җитәкчеләре яраклылык вакыты чыккан азык-төлекне икенчел эшкәртүгә бирергә әзер.

Утырыш барышында мондый ризыкларны йортсыз, хуҗасыз хайваннарга таратырга кирәк дигән фикерләр дә яңгырады. Әмма аңа каршы чыктылар. Тикшерү үткәрмичә торып, мондый азык-төлек хайваннарга ашатылмаячак. Ә бу исә – тагын бер звеноны – Роспотребнадзорны әлеге эшкә җәлеп итү дигән сүз.

“Ничек кенә булмасын, әлеге мәсьәлә хәл ителергә тиеш. Татарстанның авыл хуҗалыгы, Сәүдә-сәнәгать министрлыгы, Баш ветеринария хезмәте һәм Роспотребнадзор кушылырга тиеш бу эшкә. Без бу проблемага тагын әйләнеп кайтачакбыз. Булсын, бер ярты елдан. Әмма әлеге мәсьәлә – ризыкны җиргә күмү яки чүпкә ташлау проблемасы хәл итү өчен утырышларга куелырга һәм хәл ителергә тиеш”, – диде Таһир Һадиев.

Казанның Мирный бистәсендә 200 баш эткә исәпләнгән яңа 15-20 өстәмә вольер төзеләчәк. Аны якындагы 10 көн эчендә кулланылышка тапшырырга уйлыйлар. Бу хакта утырышта  Казан шәһәре башкарма комитетының торак-коммуналь хуҗалыгы рәисе урынбасары Альмир Корбанов хәбәр итте. 

Хуҗасыз этләргә муниципальара өйләр төзү мәсьәләсе комитеты утырышының көн кадагына куелган иде.

“Яңа вольерлар Мирный бистәсендә, хуҗасыз хайваннар өчен моңа кадәр булган өйчекләр янында төзеләчәк. Яңа вольерлар хосусый милек иясе яки аерым бер оешма хисабына төзеләчәк. Өч ел элек төзелгән 200 баш эткә исәпләнгән вольерлар шактый искерде”, – диде урынбасар.

Утырышта этләр өчен приютлар төзү тәкъдиме дә яңгырады.

Альмир Корбанов әйтүенчә, бүген Казанда мондый приют төзү өчен мөмкинлекләр юк. Казанда җир кыйммәт йөри.

“Приютларны Казанга якын урнашкан районнарда төзү отышлырак булыр, дип уйлыйм. Әйтик, Биектау, Яшел Үзән, Биектауның да мөмкинлеге бардыр, дип уйлыйм. Бу эш әле бары тик идея һәм тәкъдимнәр дәрәҗәсендә генә. Финанслау бюджет тарафыннан да, муниципалитетлардан да булырга мөмкин. Әмма әлегә проект булмагач, акча турында сөйләшергә иртәрәк. Вольерны төзү генә түгел, анда уңайлыклар булдырасы, коммуналь челтәрләр урнаштырасы да бар бит әле”, – диде Альмир Корбанов.

Утырышта яңгыраган фикерләрдән аңлашылганча, “Хайваннары тоту – стерильләштерү- вакцина ясау- кире кайтару” программасын гамәлгә ашыру өчен аларны асрау һәм стерильләштерү пунктлары кирәк. Анда 150-200 вольер, 2 операция бүлмәсе, операциядән соң тернәкләнү блогы, терапия кабинеты, хезмәткәрләр бүлмәсе, кухня һәм коры азыкны саклау өчен амбар, техник биналар, этләрне йөртү зонасы, парковка урыннары кирәк. Мондый приютны сафка бастыру өчен 20 кв.метрдан да ким булмаган мәйдан таләп ителә.

Комитет җитәкчесе Таһир Һадиев әлеге мәсьәләгә зуррак игътибар бирергә тәкъдим итте һәм муниципаль районнарда хуҗасыз хайваннар өчен приют төзү мәсьәләсен ачык калдырды.

“Безнең комитет тарафыннан хуҗасыз хайваннар проблемасын чишүгә зур игътибар бирелә. Бүгенге көндә 6 районда мондый приютлар бар, әмма бу гына аз”, – диде ул.

Утырышта башка мәсьәләләр дә каралды.

"Татар-информ" МА язмасы буенча, Андрей Данилов фотолары